Η Ομοσπονδιακή Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ήδη πάλευε με αβεβαιότητα γύρω από την πορεία της νομισματικής πολιτικής, όμως η αιφνιδιαστική επίθεση του Προέδρου Τραμπ σε ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις το Σαββατοκύριακο ήρθε να περιπλέξει περαιτέρω το σκηνικό.
Την περασμένη εβδομάδα, το νέο «dot plot» της Fed – το διάγραμμα που αποτυπώνει τις εκτιμήσεις των αξιωματούχων για τα επιτόκια – έδειξε εσωτερική διάσταση απόψεων: οκτώ μέλη προβλέπουν δύο μειώσεις επιτοκίων το 2025, ενώ επτά δεν βλέπουν καμία, αριθμός αυξημένος σε σχέση με τους τέσσερις της προηγούμενης συνεδρίασης.
Με τη νέα παρέμβαση των ΗΠΑ στο Ιράν, οι αξιωματούχοι της Fed καλούνται να εκτιμήσουν όχι μόνο τις επιπτώσεις στην ενέργεια και τον πληθωρισμό, αλλά και τη συνολική επίδραση των πολιτικών Τραμπ — από δασμούς και φόρους έως τις αλλαγές στη μεταναστευτική πολιτική.
Ο πληθωρισμός στο επίκεντρο
Η βασική ανησυχία: ότι μια παρατεταμένη άνοδος των τιμών του πετρελαίου λόγω της κρίσης θα μπορούσε να επανεκκινήσει τις πληθωριστικές πιέσεις στις ΗΠΑ. Αναλυτές της JPMorgan προειδοποιούν πως εάν υπάρξει σύγκρουση μεγάλης διάρκειας ή κλείσιμο του Στενού του Ορμούζ, η τιμή του πετρελαίου θα μπορούσε να φτάσει τα 120 δολάρια ανά βαρέλι, επαναφέροντας τον πληθωρισμό κοντά στο 5%.
Αυτό το σενάριο ενισχύει τις θέσεις των πιο «γερακιών» της Fed, που ζητούν να παραμείνουν τα επιτόκια σταθερά για μεγαλύτερο διάστημα ώστε να αποτραπεί νέα έκρηξη τιμών.
Το «περιστέρι» και η αντίθετη άποψη
Από την άλλη πλευρά, ορισμένοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι ο γεωπολιτικός κίνδυνος μπορεί να οδηγήσει τη Fed να μειώσει τα επιτόκια νωρίτερα. Ο επικεφαλής οικονομολόγος της Oxford Economics, Ryan Sweet, δήλωσε πριν την επίθεση ότι ένα «πετρελαϊκό σοκ» μπορεί να πλήξει τη ζήτηση και να περάσει στην αγορά εργασίας — κάτι που θα μπορούσε να δικαιολογήσει πιο «ήπια» στάση της Fed.
Για να σταθεί αυτό το σενάριο, η Fed θα πρέπει να δεχτεί ότι τέτοια ενεργειακά σοκ έχουν προσωρινό αντίκτυπο στον πληθωρισμό, αλλά πιο μόνιμο αντίκτυπο στην ανάπτυξη και την απασχόληση.
Η στάση Πάουελ και τα επόμενα βήματα
Ο πρόεδρος της Fed, Jerome Powell, τόνισε την περασμένη εβδομάδα πως ιστορικά οι τιμές της ενέργειας ανεβαίνουν μεν σε τέτοιες κρίσεις, αλλά επιστρέφουν σύντομα σε φυσιολογικά επίπεδα. Όπως είπε: «Αυτά τα σοκ συνήθως δεν έχουν διαρκείς επιπτώσεις στον πληθωρισμό — με εξαίρεση τη δεκαετία του ’70».
Ο Πάουελ αναμένεται να βρεθεί ενώπιον της Βουλής και της Γερουσίας αυτή την εβδομάδα για την καθιερωμένη εξαμηνιαία ακρόαση, όπου είναι βέβαιο πως θα κληθεί να σχολιάσει τις επιπτώσεις των ενεργειών Τραμπ στην οικονομία.
Παράλληλα, την Παρασκευή δημοσιεύονται τα νέα στοιχεία για τον δείκτη PCE Μαΐου, τον βασικό δείκτη πληθωρισμού της Fed. Οι αναλυτές περιμένουν άνοδο του «πυρήνα» του δείκτη στο 2,6% σε ετήσια βάση από 2,5% τον Απρίλιο.
Οι διχογνωμίες εντός Fed
Ο διοικητής Christopher Waller εμφανίστηκε πιο επιθετικός, λέγοντας την Παρασκευή πως η Fed θα μπορούσε να προχωρήσει σε μείωση επιτοκίων ήδη από τη συνεδρίαση της 29-30 Ιουλίου. «Έχουμε περιθώριο να τα κατεβάσουμε», δήλωσε.
Αντίθετη άποψη εξέφρασε η πρόεδρος της Fed Σαν Φρανσίσκο, Mary Daly, που δήλωσε ότι δεν θα βιαστεί πριν το φθινόπωρο. «Μέχρι τότε θα έχουμε περισσότερα δεδομένα», ανέφερε.
Ο πρόεδρος της Fed Ρίτσμοντ, Tom Barkin, ήταν επίσης συγκρατημένος: «Δεν βιαζόμαστε», είπε, επισημαίνοντας την ανθεκτικότητα της αγοράς εργασίας και τις επιπτώσεις των δασμών.
Η Fed, λοιπόν, βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Η νέα γεωπολιτική κρίση αυξάνει τα ρίσκα και τις αβεβαιότητες. Η κίνηση Τραμπ άνοιξε ένα νέο μέτωπο — και η οικονομία των ΗΠΑ κινείται πλέον σε πιο ασταθές έδαφος.
